به نقل از «تین نیوز»

◄ صرفه جویی در سوخت مزیت نسبی حمل و نقل ریلی ایران نیست

تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۹۷۵۰۷

تین نیوز

در صدر فهرست مزایای حمل و نقل ریلی قبل از هر چیز به صرفه جویی در انرژی و سوخت اشاره می شود. از آنجا که ضریب اصطکاک چرخ و ریل چندین برابر کمتر از اصطکاک لاستیک خودرو با آسفالت است. این اصطکاک آن قدر کم است که در هنگام راه افتادن و کشیدن بار باید نگران لغزش چرخ لکوموتیو (در جا زدن) بر روی ریل بود و تمهیدی اندیشید که این پدیده رخ ندهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

صرفه جویی در انرژی به معنای مصرف سوخت کمتر به ازای واحد حمل بار است. به لحاظ تئوریک، یک کامیون برای انجام کار [1]مشخص (حاصلضرب نیرو در جابجایی) به مقدار بیشتری سوخت نیاز دارند تا یک لکوموتیو دیزل الکتریک.

کامیون بعد از اینکه بارش را زمین می گذارد، به پارکینگ می رود و موتورش را خاموش می کنند در انتظار ماموریت بعدی تا سوخت هدر نرود. اما این بدیهی در مورد لکوموتیوهای راه آهن ایران صدق نمی کند. لکوموتیو هایی که راهبری و بهره برداری از آنها منحصرا در دست شرکت راه آهن است (اعم از اینکه لکوموتیو متعلق به راه آهن باشند یا متعلق به دیگر شرکت ها که به راه آهن اجاره داده شده اند). موتور لکوموتیوها از زمانی که به بهره برداری واگذار می شوند و در تمام مدت سرویس دهی تا زمانی که به دپو برگردند روشن هستند. چه بار داشته باشند، چه نداشته باشند. چه در حال سرویس دهی باشند ،چه متوقف. چه در مانور باشند و چه در بلاک منتظر مجوز عبور. علت این امر هر چه که باشد به معنای هدر دادن سوخت و استهلاک لکوموتیو است.

ظاهرا قیمت گازوییل آنقدر ناچیز است[2] که هزینه این همه سوخت هدر رفته در حساب و کتاب راه آهن قابل چشم پوشی است. هزینه ای که از جیب مردم می رود. سوخت تقریبا مجانی و بی تفاوتی در مقابل این همه اتلاف سوخت به وضوح نشان می دهد که چرا پروژه های برقی کردن خطوط آهن در ایران هیچگاه به مرحله اجرایی نمی رسند[3].  

کارکرد بدون توقف موتور، آسیب زیادی به عددMTBF [4] و قابلیت اعتماد و آماده به کاری لکوموتیو می زند. شرکت راه آهن در تعمیرات لکوموتیو در مانده و کثیری از لکوموتیوها [5]به دلیل انجام نشدن تعمیرات مقرره از سرویس خارج شده اند. پیمانکاران تعمیرات معطل دریافت پولشان هستند. با همه اینها راه آهن در مورد استهلاک لکوموتیو دچار بی عملی و در عین حال مدعی کمبود لکوموتیو است و بر خرید لکوموتیو نو مصر.  

نگاهی به آمار و اعداد نشان می دهد راه آهن ایران در سال 1398[6]، برای حمل 33646 میلیون تن - کیلومتر بار، 481 میلیون لیتر گازوئیل مصرف کرده است. 0.014 لیتر به ازای هر تن - کیلومتر[7].

این عدد را با یک کامیون با بار خالص 20 تن مقایسه کنید که بار را در فاصله 1300 کیلومتری بین تهران و بندر عباس حمل می کند. اگر متوسط نرخ مصرف گازوئیل کامیون را 30 لیتر در صد کیلومتر در نظر بگیریم، تقریبا به همین عدد 0.015 لیتر به ازای هر تن - کیلومتر برای حمل جاده ای می رسیم[8].

می بینیم که بر خلاف محاسبات تئوریک و بر خلاف عرف جهانی و استنباط رایج، مصرف سوخت در حمل و نقل ریلی ایران تفاوت قابل توجهی نسبت به حمل و نقل جاده ای ندارد. شیوه نادرست سیر و حرکت همه مزایای حمل و نقل ریلی در مصرف سوخت را بر باد داده است. در این شرایط افزایش تعداد لکوموتیو و افزایش ارائه خدمات کشش به معنای اتلاف بیشتر سوخت است. با این وضعیت، مدیرانی که شعار بهره وری می دهند و کارشناسانی که در پی راهکارهای تحقق بهره وری در حمل و نقل ریلی هستند تکلیف شان روشن و معلوم است. اگر می خواهند کاری برای صنعت ریلی انجام دهند این گوی و این میدان. از اتلاف سوخت در عملیات سیر و حرکت قطارها ممانعت کنند. 

یکی از عللی که باید سیر و حرکت قطار ها از انحصار راه آهن درآید و واگذار شود، جلوگیری از اتلاف سوخت است. اگر یک شرکت خصوصی که از جیب خودش سرمایه گذاری کرده باشد و خودش بازاریابی کرده باشد و خودش لکوموتیو و واگن و لکوموتیوران و دپو و تیم نگهداری و تعمیرات و ساختار پشتیبانی فنی تمهید کرده و سیر و حرکت قطارش و روشن بودن و خاموش بودن لکوموتیوش در دست خودش باشد و پرداخت هزینه سوخت بر گردن خودش باشد، بعید است که اجازه دهد یک قطره گازوئیل هدر برود[9].

جمع بندی: با این همه هدر رفت سوخت در سیر و حرکت ریلی ایران، نمی توان مدعی شد که صرفه جویی در سوخت مزیت نسبی حمل و نقل ریلی ایران است. عبارت درست تر اینست که: هدر دادن سوخت ویژگی منحصر به فرد حمل و نقل ریلی ایران است.

پی نوشت: 

[1] Work

[2] قیمت گازوئیل یارانه ای 300 تومان برای هر لیتر و قیمت فوب خلیج فارس 60 سنت دلار برای هر لیتر است.

[3] برای شرح مبسوط مقاله " تا ارزانی گازوئیل، بی خیال برقی" در ترابران / شماره192 / آذرماه 1400 را ببینید.

[4] Mean Time Between Failure

[5] در مورد آمار زمین گیری لکوموتیو ها به مقاله : ◄ "آیا کمبود لکوموتیو وجود دارد؟ " / در تین نیوز مورخ ۱۴۰1/03/01 / کد خبر: 243255 و یا در فصلنامه ندای حمل ونقل ریلی/ شماره 53/ بهار 1401 مراجعه فرمایید .

[6] قبل از همه گیری ویروس.

[7] این عدد برای سال های دیگر اندکی تفاوت دارد. به استناد کتابچه آماری راه آهن ج.ا.ا. ، این نسبت برای سال 97 ، 0.014 و برای سال 95 ، 0.016 و برای سال 91 ، 0.016 لیتر بازای هر تن-  کیلومتر بوده است.

[8] کامیون با این نرخ مصرف ، برای مسافت 1300 کیلومتری، 390 لیتر گازوئیل مصرف میکند. حمل 20 تن در مسافت 1300 کیلومتر معادل 26000 تن - کیلومتر است. لذا در این حمل ، مصرف سوخت به ازای هر تن کیلومتر 0.015 لیتر بدست می آید. 

[9] برای شرح مبسوط این ایده به مقاله " واگذاری سیر و حرکت؛ روش اجرایی برای ایجاد تحول ساختاری در حمل و نقل ریلی " در تین نیوز / ۱۴۰1/05/18 / کد خبر: 245656 و یا به مجله " ندای حمل و نقل ریلی " / شماره 54/ تابستان 1401 مراجعه فرمایید.

 

 

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: حمل و نقل ریلی صرفه جویی در انرژی لاستیک خودرو لکوموتیو صرفه جویی در انرژی لکوموتیو حمل و نقل حمل و نقل جاده ای حمل و نقل حمل و نقل ریلی سرمایه گذاری خلیج فارس تین تین صرفه جویی در انرژی حمل و نقل ریلی شرکت راه آهن شبکه ریلی لکوموتیو راه آهن ایران صرفه جویی در مصرف سوخت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۹۷۵۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

صرفه جویی ۱۲۰۰ مترمکعبی مصرف آب در دانشگاه بیرجند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای خراسان جنوبی، استخر ژئوممبران دانشگاه در آخرین روز‌های فروردین ماه ۱۴۰۳ با ظرفیت ۱۲۰۰ مترمکعب سرریز از آب شد.

با توجه به وجود خشکسالی‌های پی در پی، و برای استفاده حداکثری از ظرفیت آب‌های سطحی، استخر ژئوممبران در محل پردیس شوکت آباد با هزینه‌ی حدود ۵۰۰ میلیون تومان احداث شد.

در پی بارش‌های بهاری، این استخر آبگیری و سرریز شد که آب سرریز شده در باغ آموزشی اناری دانشگاه مورد استفاده قرار گرفت.

با جمع‌آوری یک میلیون و دویست هزار لیتر (۱۲۰۰ مترمکعب) آب باران در این استخر در حدود ۱۰۰ میلیون تومان در آبیاری فضای سبز دانشگاه صرفه جویی شده است.

آب جمع آوری شده در طول تابستان برای استفاده فضای سبز دانشگاه مورد استفاد قرار خواهد گرفت که موجب استفاده بهینه از آب‌های سطحی در فضای سبز دانشگاه خواهد شد.